Język jest narzędziem komunikacji, to znaczy służy do porozumiewania się między ludźmi. Każda sytuacja, w której używamy owego narzędzia, jakim jest język, jest przykładem aktu komunikacji językowej. Model stworzony przez Romana Jakobsona, rosyjskiego językoznawcę i teoretyka języka, wykładowcę uniwersytetu w Moskwie, Pradze i USA, wskazuje elementy niezbędne do tego, by akt komunikacji językowej mógł zaistnieć.
Przede wszystkim, by akt komunikacji językowej mógł się pojawić, musi być nadawca, odbiorca, kontakt, kod, komunikat oraz kontekst. Nadawcą w typ przypadku, to osoba, która nadaje komunikat, pisząc lub mówiąc. Nadawcą może być pojedyncza osoba lub grupa ludzi, instytucja albo urząd. Czasem jest nim osoba jedynie pośrednicząca w przekazie, na przykład lektor w telewizji czy aktor w teatrze. Mówimy wówczas o nadawcy pozornym.
Odbiorcą jest osoba, która odbiera komunikat poprzez słuchanie lub czytanie. Odbiorcą może być pojedyncza rozmowa – rozmówca, słuchacz wykładu, czytelnik książki – albo grupa ludzi. Odbiorcą może być też nadawca, wówczas gdy sam sporządza notatki albo pisze pamiętnik.
Model aktu komunikacyjnego wyróżnia też inne elementy. Kontakt to relacja między nadawcą a odbiorcą. Kocem nazywamy system znaków, w tym język, którym posługuje się nadawca i odbiorca. Komunikat to przekaz, tekst kierowany przez nadawcę do odbiorcy. A kontekstem są elementy rzeczywistości pozajęzykowej, do której odnosi się komunikat.
